Sofie (34) gebruikte ChatGPT voor het eerst toen ze op reis ging en inspiratie voor haar reisplanning zocht. Later liet ze ook haar horoscoop door de tool schrijven en deed ze een kleuranalyse. Daarna schreef ze steeds persoonlijkere berichtjes naar de chatbot. Ze luchtte haar hart en vroeg om advies. Vanaf dat moment werd ChatGPT haar psycholoog.

“Iedere avond bleef ik dezelfde gedachten herkauwen,” vertelt ze. “Ik wist dat ik er met iemand over moest praten, maar de wachtlijst bij de psycholoog was lang. Tot ik ChatGPT vertelde waar ik mee zat.” Sindsdien heeft de chatbot haar geholpen bij frustraties op het werk, een terugkerend conflict met haar partner en liet ze de berichtjes van haar moeder analyseren, want ook die leidde telkens tot onbegrip van beide kanten.

“Ik typte gewoon alles uit wat in mijn hoofd zat en ChatGPT stelde vragen die me verder deden nadenken.”

Niet voor ernstige klachten

Laten we meteen duidelijk zijn: ChatGPT is geen vervanging voor professionele psychologische hulp. Heb je te maken met ernstige psychische klachten zoals depressie, angststoornissen of trauma, raadpleeg dan altijd een gekwalificeerde zorgverlener. Mocht je behoefte hebben aan een klankbord, iemand die je helpt je gedachten te ordenen, of advies over alledaagse struikelblokken? Dan kan de chatbot een verrassend waardevolle tussenoplossing zijn.

Wachtlijsten voor psychologische hulp zijn soms schrijnend lang. Bovendien hoeft niet iedereen naar een psycholoog. Voor sommigen is een luisterend oor of een neutraal perspectief genoeg om verder te kunnen. En dat is precies waar ChatGPT in beeld komt.

Hoe gebruik je ChatGPT als psycholoog?

Een gesprek starten met ChatGPT is simpel. Om er het meeste uit te halen, zijn dit een paar tips:

• Stort je hart uit. Begin te typen zonder na te denken. Deel je gedachten en gevoelens zoals ze in je opkomen. Deel je onzekerheden en vragen. ChatGPT kan je helpen de chaos te ordenen en analyseren.
• Wees voorzichtig met persoonlijke gegevens. Hoewel de tool ontworpen is om privacy te waarborgen, blijft het een online applicatie. Deel geen gevoelige informatie die naar jou persoonlijk terug te herleiden zijn.
• Vraag om samenvattingen of lijstjes. Als je merkt dat je in cirkels blijft denken, vraag ChatGPT om je gedachten samen te vatten of concrete stappen voor te stellen.
• Gebruik hetzelfde gesprek. ChatGPT onthoudt je voorgeschiedenis binnen hetzelfde gesprek, waardoor je dieper kunt ingaan op onderwerpen zonder steeds opnieuw te hoeven beginnen.
• Experimenteer met specifieke prompts. Probeer vragen als “Kun je me helpen mijn gedachten te ordenen over [onderwerp]?” of “Wat zijn enkele CGT-technieken die ik kan toepassen op [situatie]?”

Ook lezen: Kleuranalyse door ChatGPT: ontdek je seizoen met AI

Dit maakt ChatGPT beter dan een psycholoog

ChatGPT heeft als digitale therapeut een paar voordelen die je bij een menselijke psycholoog niet altijd krijgt:

• Altijd paraat. Of je nu midden in de nacht piekert of overdag even tijd hebt, ChatGPT staat 24/7 klaar. Geen openingsuren of volle agenda’s om rekening mee te houden.
• Helemaal gratis. Geen dure sessies, geen gedoe met je mutualiteiten. ChatGPT is toegankelijk voor iedereen met een internetverbinding.
• Geen schaamrood op de wangen. Het kan soms spannend zijn om je diepste gedachten met een mens te delen. Bij ChatGPT kun je alles zeggen zonder oordeel of ongemakkelijke stiltes.
• Perfect als extra steun. Al in therapie? Dan kan ChatGPT helpen om tussen de sessies door je gedachten te ordenen of bepaalde inzichten te herhalen. Zo haal je nog meer uit je traject.

Ideale problemen voor ChatGPT als psycholoog

Hoewel ChatGPT geen mens is, kan het je helpen bij verschillende alledaagse uitdagingen:

1. Relatieproblemen

Heb je telkens dezelfde discussie met je partner? Misschien gaat het over de afwas, durf je niet aan te geven wat jij graag wilt, of is je partner snel in z’n gat gebeten. Relaties lopen soms vast in oude patronen, en soms wil je gewoon eens je hart luchten, zonder iemand te storen.

“Ik schreef alles neer wat er in me opkwam, precies zoals ik het ervaarde. Ik vroeg wie er gelijk had in de discussie. ChatGPT antwoordde verrassend begripvol, koos geen partij en liet mij het probleem vanuit een ander perspectief zien”, vertelt Sofie over haar chattherapie.

Prompt voor ChatGPT: Waarom blijft dit conflict steeds terugkomen? Heb je suggesties voor een gesprek waar we elkaar niet meteen in de haren vliegen? Zijn er oefeningen die we kunnen doen om terug dichter bij elkaar te komen?

2. Werkstress of moeilijke collega’s

Je hebt van die collega’s die altijd kritiek op je hebben, zelfs als je het goed doet. Of misschien voelt je werk gewoon zwaarder dan ooit. Je hebt het gevoel dat je voor een deadline aan het rennen bent, terwijl de rest van de wereld rustig doorgaat.

Lena (29) vertelt: “Ik was zo gefrustreerd over mijn collega’s die altijd commentaar hadden op mijn werk. Ik vroeg ChatGPT waarom ze dat deden en hoe ik dat het beste kon aanpakken zonder te veel in de verdediging te schieten. Ik kreeg echt bruikbare tips over hoe ik mijn grenzen kon stellen zonder in conflict te raken.”

Prompt voor ChatGPT: Mijn collega geeft altijd kritiek, ook als mijn werk goed is. Hoe kan ik dit op een rustige manier aanpakken zonder defensief te worden?

Ook lezen: Deze 3 zinnen zeg je beter niet meer op je werk

3. Keuzes in het leven

Dat moment dat je niet weet of je nu voor een nieuwe baan moet gaan, of dat je liever blijft waar je bent. Misschien twijfel je of je carrièrepad wel de juiste keuze is. Of dat je wel samen bent met de juiste persoon, of zelfs waar je ooit echt gelukkig van zult worden in het leven. Een objectieve blik op je overpeinzingen kunnen je misschien verder helpen.

Eline (35) deelt: “Ik had geen idee of ik de juiste keuze maakte qua partner, werk en dromen. Ik vroeg ChatGPT om me te helpen mijn gedachten op een rijtje te zetten. ‘Wat zijn de dingen die me gelukkig maken? Kun jij mij vragen stellen die helderheid geven?’ vroeg ik. Door alles op te schrijven, kwam ik uiteindelijk dichter bij mijn beslissing.”

Prompt voor ChatGPT: Wat zijn de voor- en nadelen van het blijven in mijn huidige baan? Ik wil weten hoe ik mijn keuzes kan afwegen zonder te blijven twijfelen.

4. Eindeloos piekeren

Soms wil je gewoon je hart luchten, maar weet je niet waar te beginnen. Er is zoveel wat er in je omgaat, maar het is moeilijk om alles op een rijtje te krijgen. Je hebt geen idee hoe je de chaos in je hoofd moet ordenen, laat staan dat je het met iemand zou kunnen delen.

“Toen ik me down voelde, schreef ik alles gewoon op, een grote woordenbrij”, vertelt Nina (31). “Het voelde echt goed om die gedachten te delen. ChatGPT vroeg me: ‘Wat maakt je nu het meest verdrietig?’ En dat hielp me om het beter te begrijpen.” Het mooie is: door gewoon je gevoelens van je af te schrijven, kan ChatGPT je helpen om ze te herkennen, zodat je de ruimte krijgt om jezelf weer op te lappen.

Prompt voor ChatGPT: Ik voel me vaak overweldigd door alles wat ik moet doen. Wat zijn manieren om mijn gedachten te ordenen en wat kan ik doen om me weer beter te voelen? Hoe kan ik dit loslaten?

5. Onzekerheid of zelftwijfel

Dat stemmetje in je hoofd altijd commentaar heeft, zelfs als alles goed lijkt te gaan. Je twijfelt aan je keuzes, je vindt anderen succesvoller dan jij, of je voelt je gewoon niet goed genoeg.

Sofie zegt: “Ik had zo’n periode waarin ik dacht dat ik niet goed genoeg was in mijn werk. Dus vroeg ik ChatGPT: ‘Wat kan ik doen om mijn zelfvertrouwen te vergroten?’.”

Prompt voor ChatGPT: Ik twijfel veel over mezelf en mijn werk. Ik ben een sukkel en kan niets. Wat kan ik doen om mijn zelfvertrouwen te versterken en te stoppen met twijfelen? Heb je affirmations voor mij die ik dagelijks kan herhalen en mij een goed gevoel geven?

Het ideale digitale klankbord

Is ChatGPT een vervanging voor een echte psycholoog? Nee. Maar het is écht fijn om eens zonder zorgen, schaamte of grenzen je gedachten te delen. Vooral als je ergens mee zit waarmee je niet meteen naar een therapeut wilt gaan. Als je even in je hoofd vastzit, op zoek bent naar een andere kijk op dingen of gewoon een momentje voor jezelf nodig hebt, kan ChatGPT echt helpen. Zoals Sofie zegt: “Ik voel me minder alleen en dat was al een enorme opluchting.”

^{Foto bovenaan: Yan Krukau van Pexels}